Diếp cá thanh nhiệt giải độc

Diếp cá còn gọi là giấp, ngư tinh thảo. Mọc hoang hay trồng ở nơi ẩm ướt. Là một trong các loại rau thơm gia vị chủ yếu quen dùng ở miền Nam nước ta. Theo Đông y, diếp cá vị cay, hơi lạnh, hơi độc; vào phế và can có tác dụng thanh nhiệt giải độc, lợi thuỷ tiêu thũng. Dùng cho các trường hợp viêm khi phế quản, hen suyễn, ap-xe phổi, phù nề, hội chứng lỵ cấp, viêm đường tiết niệu, đái dắt, đái buốt, huyết trắng, khí hư, mụn nhọt.

Liều dùng cách dùng: 10 - 30g khô, 30 - 60g tươi.

Một số cách chữa bệnh có diếp cá:

Chữa đau sưng: Diếp cá 15g, nhọ nồi 15g, cải rừng 15g, xương sông 15g, dưa chuột 15g, khế 15g, đơn đỏ 15g, huyết dụ 15g, xích hoa xà 3 lá, bí đao 3 lát, củ nâu 3 lát. Tất cả giã nát, thêm nước và vắt lấy nước uống, bã đắp vào chỗ sưng (Nam dược thần hiệu)

Chữa sởi: Diếp cá 15g, rau dệu 15g, đậu chiều 12g, cam thảo đất 12g. Sắc uống làm 2 lần trong ngày. Thuốc thúc sởi mau phát ra ngoai.

Chữa viêm phổi: Diếp cá 20g, thạch cao 40g, kim ngân 20g, lô căn 20g, liên kiều 20g, hạnh nhân 12g, hoàng liên 12g, hoàng cầm 12g, ma hoàng 8g, cam thảo 5g. Thạch cao sắc trước 15 phút; hoàng liên giã dập, cho các vị thuốc vào sắc uống làm 2 lần trong ngày. Nếu khó thở, thêm đinh lịch tử 12g, tang bạch bì 12g; nếu ho ra máu thêm bạch mao căn 12g.

Chữa viêm xoang nhiễm khuẩn: Diếp cá 20g, thạch cao 40g, kim ngân hoa 16g, tân di 12g, hoàng cầm 12g, chi tử 12g, tri mẫu 12g, mạch môn 12g. Thạch cao sắc trước 15 phút, sau đó cho các vị thuốc vào, sắc uống. Ngày uống 1 thang.

Diếp cá.

Nếu bệnh nhân sợ lạnh, sốt, nhức đầu thì bỏ hoàng cầm, mạch môn, thêm ngưu bàng 12g, bạc hà 12g.

Diếp cá trộn củ rau diếp: Diếp cá tươi 100g, rau diếp tươi 100g. Rửa sạch hoặc nhúng qua nước sôi, thái đoạn, cho thêm 2 - 3g bột muối, trộn đều. Pha sẵn nước gia vị gồm: tương giấm, dầu vừng, gừng tỏi được bỏ vỏ gia nát, hành đập giập. Tất cả đem trộn làm sa lát, cho ăn. Dùng cho các trường hợp ap-xe phổi, viêm khi phế quản, viêm đường tiết niệu.

Xi-rô tỳ bà diếp cá: Lá diếp cá 60g, lá tỳ bà 20g, nước ép bí đao 100ml. Lá diếp cá và tỳ bà đem ép lấy nước. Tất cả nước ép này cũng đem trộn đều, thêm chút đường trắng hòa tan. Dùng cho các bệnh nhân viêm khí phế quản, nóng sốt ho nhiều đàm (đàm nhiệt khái tấu).

Ngư tinh thảo kim ngân hoa ẩm: Ngư tinh thảo 30g, kim ngân hoa 15g, bạch mao căn 30g, liên kiều 15g. Sắc lấy nước, pha thêm chút đường trắng, chia 2 - 3 lần uống trong ngày. Dùng cho các bệnh nhân viêm phổi cấp, viêm đường tiết niệu sốt nóng, ho, tiểu dắt, tiểu buốt, nổi ban dị ứng.

Kiêng kỵ: Không dùng cho các trường hợp hư hàn.

TS. Nguyễn Đức Quang

Read More

Món ăn, bài thuốc từ cây móp gai

Móp gai mọc hoang khắp nơi ở những vùng ẩm ướt, trên có tán che như ruộng nước, bờ ao, ven suối trong môi trường bán ngập nước. Thân bò phình to như củ, mọc trên mặt đất, mang nhiều sẹo lá và rễ. Rễ to, ăn sâu, phát triển từ thân bò trên mặt đất. Lá có cuốn dạng bẹ rời, trên mép và lưng cuốn có nhiều gai nhỏ, khi cuốn còn non gai mềm, khi cuốn lá già gai sắc nhọn. Lá xẻ thùy với những lá chét có gốc lá rộng mọc gần đối xứng. Hoa vươn cao lên trên lá, có cuống hoa tròn, phát hoa là một khối dạng hình vùi trống mang đầy hoa chung quanh. Đọt non, phát hoa còn non, lá non kể cả cuốn và phiến đều làm rau ăn được. Thân, còn gọi là củ, được dùng làm thuốc.

Móp gai vị cay, tính mát có tác dụng thanh nhiệt, giải độc.

Món ăn:

Ăn sống và bóp gỏi: Đọt non, lá và bẹ non và phát hoa non của cây móp gai được dùng làm rau sống và bóp gỏi.

Rau luộc: Đọt non, lá và bẹ non và phát hoa non của cây móp gai được dùng làm rau luộc ăn rất ngon và bổ.

Rau xào: Đọt non, lá và bẹ non và phát hoa non của cây móp gai được dùng làm rau xào với thịt, tôm và hải sản khác.

Nấu canh chua và nhúng lẩu: Đọt non, lá và bẹ non và phát hoa non của cây móp gai được dùng để nấu canh chua và nhúng lẩu chua.

Muối dưa chua: Đọt non, lá và bẹ non và phát hoa non của cây móp gai được dùng muối dưa chua có hương vị rất ngon.

Gỏi móp gai.

Bài thuốc từ móp gai:

Chữa lở ngứa ngoài da: Dùng cả cây móp gai hoặc phần thân rễ nấu nước tắm, ngày 1 lần rất hiệu quả.

Hỗ trợ điều trị viêm gan, xơ gan: Dùng 30g thân rễ móp gai khô (tươi khoảng 100g), trái dứa dại khô 30g (tươi 100g), chó đẻ răng cưa khô 10g (tươi 30g). Cho các vị vào nấu với 2.000ml nước, đun nhỏ lửa khi nước còn 300ml thì chắt ra. Chia 3 lần uống trong ngày rất hiệu quả (theo dân gian dùng tươi tốt hơn khô).

Chữa tê thấp, lưng, gối cẳng chân tê buốt: Dùng thân rễ móp gai 12g, cẩu tích 12g, kê huyết đằng 12g, kim cang 12g, ngưu tất 12g, tỳ giải 12g, sắc nước uống trong ngày. Dùng 5 - 7 ngày.

Trị nám mặt: Củ móp gai tươi thái mỏng, đổ nước vào nồi ngập xâm xấp, đun sôi rồi để nguội, dùng nước để uống như nước trà, uống liên tục trong nhiều ngày. Có thể dùng xác đã nấu để nấu lại lần hai.

Thanh nhiệt, giải độc: Củ móp gai rửa sạch, xắt mỏng, phơi khô rồi đem sao thủ thổ, dùng một nhúm nấu nước sôi, uống như nước trà.

Lương y Hữu Nam

Read More

Dưa chuột làm thuốc

Dưa chuột hay còn gọi là dưa leo, hồ qua, ngũ qua, thích qua, là loại quả rất quen thuộc với mọi người. Theo quan niệm của Đông y, dưa chuột vị ngọt, mát, vào tỳ vị, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi thủy. Dùng cho các trường hợp sốt nóng, miệng khô khát nước, đau sưng họng, phù nề.

Một số bài thuốc thường dùng

Bài 1: Chữa trẻ bị rối loạn tiêu hóa mùa nắng: Dưa chuột non 1 kg, rửa sạch, thái nhỏ, đổ mật mía ngập thuốc, nấu sôi trong 10 phút, ăn nhiều lần trong 1 - 2 ngày.

Dưa chuột có tác dụng thanh nhiệt, giải độc.

Bài 2: Bổ tỳ vị, kích thích tiêu hóa: Dưa chuột gọt vỏ, nếu nhiều hạt thì bỏ ruột, rửa sạch thái khúc xào chua ngọt với thịt lợn, tôm tươi, cà chua, hành tây. Ăn cùng với cơm rất tốt cho hệ tiêu hóa.

Bài 3: Thanh nhiệt, lợi tiểu: Dưa chuột 3 quả bỏ vỏ rửa sạch, thái chỉ. Thịt lợn nạc vai hoặc tai 100g luộc chín tới, thái chỉ, trộn với vừng rang, lạc rang vàng, rau thơm, gia vị làm nộm ăn cùng với cơm.

Bài 4: Hỗ trợ chữa sốt nóng: Dưa chuột 0,5kg gọt vỏ, rửa sạch ép lấy nước làm nước giải khát, có tác dụng hỗ trợ trong việc làm hạ thân nhiệt.

Bài 5: Hỗ trợ điều trị viêm họng: Quả dưa già 1 quả, mang tiêu 20g. Loại bỏ hết hạt trong quả dưa, cho mang tiêu vào, phết cho đều; phơi trong râm cho đến khô. Khi dùng, cắt từng miếng để ngậm.

Bài 6: Dưỡng da mặt: Dưa chuột 200g, rửa sạch, băm nhỏ, hạnh nhân 50g, rửa sạch, giã nhỏ. Hai thứ trộn lẫn, đun sôi trong 5 phút, để nguội rồi dùng vải mỏng lọc lấy nước, thêm vào 200ml cồn 90 độ và 1g tinh dầu hoa hồng. Bôi dung dịch này lên mặt trong khoảng 10 phút rồi rửa lại bằng nước ấm.

Bài 7: Trị nếp nhăn trên da: Dưa chuột cắt từng khoanh mỏng, đắp lên vùng da nhăn mỗi ngày khoảng 15 phút, vào buổi tối trước khi đi ngủ.

Bài 8: Trị tàn hương: Dưa chuột thái mỏng, ngâm trong sữa bò tươi khoảng 20 phút rồi lấy nước cốt bôi lên vùng tàn hương, sau 30 phút rửa sạch bằng nước ấm.

Bài 9: Giải nhiệt mùa nóng, háo khát: Dưa chuột tươi 200g ăn sống ngày 1 - 2 lần. Hoặc dưa chuột già 200g, gọt vỏ bỏ ruột, cắt miếng, thêm chút đường ăn trong ngày.

Bác sĩ Trần Thị Hải

Read More